Door Als je overweegt om te investeren in een hoogwaardige geluidsinstallatie, vraag je jezelf misschien af hoeveel zo’n set moet of mag kosten. Met andere woorden: hoeveel kost goed geluid? Op die vraag proberen we hier een antwoord te formuleren. We zetten de belangrijkste aandachtspunten bij de aankoop van een hoogwaardige stereo- of surroundset op een rij.
"Hoeveel kost goed geluid" is een vraag die zich niet zo gemakkelijk beantwoorden, omdat het antwoord afhankelijk is van heel wat factoren. Zo is de ene muziekliefhebber veeleisender dan de andere. Wat de één omschrijft als een ‘fenomenale geluidskwaliteit’ is voor een ander ‘gewoon goed’. Misschien wil je een complete surround-installatie opbouwen, terwijl iemand anders bij stereo zweert.
Ook de grootte van de luisterruimte en het maximale geluidsvolume dat je daarin wenst neer te zetten heeft een impact op het budget. De aankoop van een versterker en luidsprekers die een grote ruimte moeten kunnen ‘vullen’ met hoogstaand geluid zal – als alle andere factoren gelijk blijven – duurder uitvallen dan een high-end set die enkel in een kleine kamer gebruikt wordt.
Maar wat uiteindelijk het belangrijkste doorweegt in het hele verhaal, is de prijs-kwaliteitverhouding van de componenten die je aanschaft. Die kan bij geluidsapparatuur behoorlijk verschillen. Een geluidsinstallatie van 10.000 euro klinkt echter niet noodzakelijk beter dan een set van 5.000 euro. Verderop leggen we uit hoe je erover kan waken dat de prijs-prestatieverhouding van je investering zo gunstig mogelijk uitpakt.
Hoe bepaal je je budget?
Zoals we net aanhaalden, is de kostprijs die je redelijkerwijs moet incalculeren voor een high-end audioset afhankelijk van heel wat factoren, maar grosso modo kan je stellen dat een bedrag van om en bij de 5.000 euro voldoende moet zijn om een complete high-end stereo-installatie samen te stellen. Voorwaarde is dan wel dat je apparatuur koopt met een gunstige prijs-kwaliteitverhouding en de meer exotische paden links laat liggen.
Toch is er ook heel wat audio-apparatuur op de markt die veel duurder is, zodat je in plaats van 5.000 ook 50.000 euro en (veel) meer kan uitgeven voor een stereoset. Zijn dergelijke bedragen overdreven? Ja en neen. Met een Volkswagen Golf kan je in perfect veilige, comfortabele omstandigheden van punt A naar B rijden. Met een Mercedes S-Klasse kan je precies hetzelfde doen, maar het kost heel wat meer. Wat je – eenvoudig gezegd – krijgt voor die meerprijs, is meer veiligheid, meer comfort en meer rijgenot. Of dit alles de meerprijs waard is, is een puur persoonlijke kwestie waarbij voorkeuren en financiële mogelijkheden een belangrijke rol spelen. En dat is met high-end audio niet anders.
Anderzijds moet je ook beseffen dat de duidelijke meerwaarde van extra investeringen vanaf een bepaald prijsniveau afneemt. Een doordacht samengestelde superset die 100.000 euro kost zal niet tien keer zo goed klinken als een even slim samengestelde set van 10.000 euro. De set van 10.000 euro biedt waarschijnlijk 90 procent van de kwaliteiten van de superset voor 10 procent van de prijs. Je moet dus heel wat meer betalen, wil je absoluut dat allerlaatste restje geluidskwaliteit ervaren. Neem je genoegen met (iets) minder, dan gaat de prijs meteen pijlsnel naar beneden.
,
Verdeelsleutel
Eens je het budget dat je wil spenderen aan high-end geluidsweergave hebt vastgelegd – na een halve dag luisteren bij je dealer en een halve dag smeken bij je wederhelft – komt het erop aan je budget zo goed mogelijk te verdelen over de verschillende onderdelen en componenten die je denkt nodig te hebben. Zo is het bijvoorbeeld onzinnig om met een budget van 5.000 euro een cd-speler van 4.000 euro aan te kopen, om dan voor de resterende 1.000 euro een versterker én luidsprekers uit te zoeken.
Andersom heeft het ook geen zin om een paar luidsprekers van 4.000 euro te combineren met een versterker van 700 euro en een platenspeler van 300 euro. Je kan hier en daar wel een kleine onbalans toelaten als je van plan bent om sommige componenten om te ruilen voor betere exemplaren eens je financiën het toelaten, maar dat is natuurlijk weer een heel ander verhaal.
Een vaste verdeelsleutel voor het opbouwen van een set bestaat niet. Je moet je echter realiseren dat een geluidsinstallatie een ketting vormt, die maar zo sterk presteert als de zwakste schakel. Met een budget van 5.000 euro zou je bijvoorbeeld kunnen opteren voor een cd-speler van 1.000 euro, een versterker van 1.500 euro en luidsprekers van 2.000 euro.
De resterende 500 euro kan je dan investeren in degelijke bekabeling en akoestische hulpmiddelen. Op die manier voorkom je dat één minder hoogstaand component de prestaties van je nieuwe set omlaag haalt.
Boodschappenlijstje
Koop in de eerste plaats wat je nodig hebt: dat is ons belangrijkste advies. Bepalen wat je precies nodig hebt, is iets wat je gedeeltelijk zelf kan en wat je deels best in samenspraak met je dealer doet.
Welke geluidsbron(nen) je nodig hebt, kan je grotendeels zelf uitmaken. Heb je een grote collectie vinylplaten waar je graag in optimale omstandigheden wil van genieten, en een relatief kleine hoeveelheid cd’s? Dan investeer je best in een analoge draaitafel, en stel je de aankoop van een hoogwaardige cd-speler even uit. Ben je weg van het gebruiksgemak van digitale muziekbestanden? Dan maak je best een prioriteit van een hoogwaardig muzieksysteem met harde schijf of netwerkmogelijkheden.
Ook moet je uitmaken of je voor stereo- of surround-weergave gaat, en beseffen dat die keuze verregaande implicaties heeft op het te verwachten prijsniveau. Een surround-set die een evenwaardige klankkwaliteit biedt dan een stereoset, kost ruwweg drie keer zoveel.
Als het over versterking gaat, kan de dealer je informeren over het vermogen en andere technische eigenschappen die van belang zijn voor een goede match met jouw luidsprekers en luisterruimte. Verlies ook de praktische aspecten niet uit het oog, zoals de aanwezigheid van voldoende ingangen voor je bronnen, een ingebouwde phono stage, digitale equalising, enzovoort.
Verlies bij de aankoop van een versterker ook de praktische aspecten niet uit het oog, zoals de aanwezigheid van voldoende ingangen voor je bronnen, een ingebouwde phono stage, enzovoort.
,
Wat luidsprekers betreft, is de keuze immens. Dat is een voordeel, want het maakt de kans groter dat er een luidspreker op de markt is die precies aansluit bij je wensen. Het nadeel is dan weer dan het niet eenvoudig is om door de bomen het bos te blijven zien. Niet alleen het klankkarakter van een luidspreker maar ook de vormvereisten moeten aansluiten bij je wensen; als er geen ruimte is voor een vloerstaander, dan is je kandidatenlijstje meteen al flink korter.
Ook het uiterlijk moet enigszins in de smaak vallen, zeker als de set in de woonkamer komt te staan. Het aantal mannen dat in een hifizaak een niet mis te verstane ‘njet’ van vrouwlief te horen krijgt omdat die de – volgens het cliché zeer grote en uiterlijk weinig aantrekkelijke – luidspreker niet ziet zitten, is niet te tellen. Om maar te zeggen dat het even kan duren vooraleer je de juiste kandidaten opgespoord hebt.
Samen sterk(er)
Zelfs al heb je een aantal losse componenten op je aankooplijstje staan die individueel goed tot zeer goed presteren, dan is er nog steeds geen garantie dat de combinatie van al dat fraais het even goed doet. Een eersteklas cd-speler met een wat terughoudend, ingehouden klankkarakter aansluiten op een prima versterker die opvalt door zijn relaxt en zachtzinnig geluid, zal voor een levenloos en te tam eindresultaat zorgen in combinatie met luidsprekers die aan de matte, ingehouden kant klinken. Met de onderdelen is niets mis, maar op het vlak van system matching schiet dit voorbeeldsysteem duidelijk tekort.
Ook de bekabeling – zowel interlinks als luidsprekerkabels– komt hier om de hoek kijken. Hoewel bekabeling eigenlijk niets hoort toe te voegen of weg te nemen, kan je met de juiste bekabeling enigszins corrigerend optreden naar bepaalde klankeigenschappen toe. Een dealer die veel ervaring heeft met kabels en weet welke invloed ze op je systeem zullen hebben, kan hierbij een grote hulp zijn. Het effect zal niet zo groot zijn als bij heel wat andere veranderingen in de keten, maar het kan de puntjes op de ‘i‘ zetten. Een ander voorbeeld van system matching zit hem in de combinatie van luidsprekers en versterker.
Ook de bekabeling – zowel interlinks als luidsprekerkabels – komt om de hoek kijken bij het samenstellen van een set die optimaal presteert.
Een single ended buizenversterker combineren met een weinig gevoelige luidspreker, is bijvoorbeeld absoluut geen goed idee. Het heeft ook weinig zin om een zeer ‘moeilijke ‘ luidspreker – lees: een luidspreker die op elektrisch niveau hoge eisen stelt aan de versterker, door deze te trakteren op een zeer laagohmige weerstand – te combineren met een versterker die zo’n zware belasting niet kan bolwerken.
,
Informatie
Informatie te pakken krijgen over een apparaat waar je interesse in hebt is geen kunst. Op internet kan je zelfs heel wat persoonlijke commentaren vinden van mensen die effectief een bepaald apparaat in hun bezit hebben (gehad) of het ergens intensief beluisterd hebben. “Google is your friend”, zeg maar. Kwantitatief is er aan informatie geen gebrek op internet, maar kwalitatief is het een ander paar mouwen. Sommige verhalen zijn waarheidsgetrouw en bijzonder nuttig, andere kunnen compleet onbetrouwbaar en zelfs misleidend zijn. Het gaat daarbij vaak niet eens om slechte wil, maar vervelend is wel dat het heel moeilijk uit te vissen is welke verhalen betrouwbaar zijn en welke niet.
In dat opzicht zijn reviews uit de vakbladen makkelijker naar waarde te schatten, omdat de testen uitgevoerd en verwoord worden door personen die heel wat verschillende toestellen zien komen en gaan. Dat zorgt voor een ruim referentiekader, naargelang de ervaring en het specialisme van de schrijver. Natuurlijk houden ook reviewers er persoonlijke voorkeuren op na, en kan het gebeuren dat ook zij er meningen op nahouden die niet stroken met die van jou.
Vandaar dat het zo belangrijk is om niet alleen te vertrouwen op ervaringen die je op internet en in de pers leest, maar steeds even zelf te luisteren naar een toestel dat je op het oog hebt.
De dealer
High-end audiocomponenten en luidsprekers vind je niet zo makkelijk bij internetshops, en in veel gevallen zelfs helemaal niet. Als dat wel het geval, zal je online aankoop vaak goedkoper uitvallen dan in de showroom van een gespecialiseerde dealer. Ondanks dat prijsverschil blijven ervaren high-end kopers steevast voor aankopen langs de klassieke weg kiezen, en daar is een goede reden voor: de meerwaarde die de dealer biedt wordt belangrijker geacht dan de goedkopere prijzen op internet.
Een goede high-end audiodealer kent de producten die hij verkoopt door en door, is in staat om een gefundeerde uitleg te geven over de eigenschappen van het product en over de manier waarop het product het beste tot zijn recht komt. Voor service na de aankoop kan je ook bij hem terecht. Hij probeert niet simpelweg het duurste maar het meest geschikte product aan te bevelen, omdat hij een langetermijnrelatie met zijn klanten wil opbouwen. Hij heeft er dus zelf belang bij dat je tevreden bent over zijn producten en diensten, zodat je een vaste klant blijft of wordt.
Een namiddagje luisteren naar de producten die je – al dan niet in samenspraak met hem – geselecteerd hebt, is zonder meer mogelijk bij de betere dealer. En dat in alle rust – vaak zelfs in een andere kamer, zodat je geen last hebt van andere klanten – en met je eigen stapeltje cd’s bij de hand. In sommige gevallen is het zelfs mogelijk om je eigen componenten mee te nemen voor een demo op maat of – na het betalen van een waarborg en/of kleine onkostenvergoeding – om bepaalde producten thuis te beluisteren. Vooral als het om de aankoop van luidsprekers gaat is dat een goede zaak, want de prestaties van luidsprekers zijn sterk afhankelijk van de ruimte waarin ze staan te spelen.
,
De uiteindelijjke prestaties van een audiosysteem zijn in grote mate afhankelijk van de opstelling en de afregeling ervan.
Leren luisteren
Technische specificaties zeggen best wel één en ander over een apparaat of een luidspreker, maar lang niet alles. Het is zelfs helemaal niet ongewoon dat een apparaat dat het minder goed doet op de testbank duidelijk beter klinkt dan een beter metend apparaat. Aan specificaties heb je dus niet veel. Zoals we daarnet al aangaven, kunnen reviews uit vakbladen en internetforums erg nuttig zijn om een eerste selectie te maken uit de massa beschikbare producten, maar om je uiteindelijke keuze te maken vertrouw je best op je eigen oren.
Er is echter flink wat luisterervaring nodig om snel en accuraat de goede en de minder goede punten van een apparaat of een luidspreker te leren herkennen, dus beperken we ons tot een aantal algemene tips.
Systemen die in het begin opwindend en pittig klinken, met veel bas en een opvallende hoogweergave, wekken gewoonlijk binnen de kortste keren luistermoeheid op. Het zijn integendeel eerder systemen die aanvankelijk onopvallend en bijna saai klinken, die op termijn het meeste luistergenot verschaffen. In dat verband is het ook belangrijk om weten dat het een slecht teken is wanneer je geneigd bent om het luistervolume van een systeem bij een demo aan de lage kant te houden of terug te schroeven.
Een goed klinkend systeem mag lekker hard staan zonder dat het irritatie opwekt; hoe hard hangt af van je persoonlijke voorkeur. Wanneer een component of een luidspreker irritatie opwekt, schrap je ze best van je lijstje. Een goed high-end audiosysteem sleept je mee in de muziek en laat je al het overige vergeten. Als je vergeet om oplettend te luisteren naar de prestaties van een systeem omdat de muziek je ‘pakt’, zit je dus goed.
Thuis
Wanneer je tot de aankoop van een high-end audiosysteem overgaat, is het verhaal nog niet afgelopen. De uiteindelijjke prestaties van een systeem zijn immers in grote mate afhankelijk van de opstelling en de afregeling ervan.
Dit geldt in zekere mate voor elektronica, maar nog veel meer voor luidsprekers. Luidsprekerplaatsing en akoestiek bahendelen we later nog op FWDmagazine.be. Maar ook hier kunnen de adviezen van de dealer goed van pas komen.
Happy shopping!
